- عینک و هر آنچه از آن باید بدانیم
عینک
بینایی ، یک سیستم حسی از حواس پنجگانه است که انسان برای مشاهده و درک فضای اطراف به کمک نور منعکس شده از اجسام استفاده میکند . گاهی اوقات در بعضی از افراد سیستم بینایی دچار مشکل شده و نیاز به درمان پیدا میکنند که این درمان بر اساس نوع اختلال ممکن است جراحی یا استفاده از عینک باشد .
عینک، وسیله‌ای اپتیکال است که برای اصلاح بینایی، محافظت از چشم در برابر اشعه مضر خورشید و ذرات معلق در هوا، و همچنین به عنوان یک اکسسوری مد استفاده میشود. عینکها در اشکال و اندازه‌های مختلف، با عدسی‌های متنوع و فریم‌های گوناگون، برای رفع نیازهای مختلف افراد طراحی و تولید میشوند.
تاریخچه عینک
انسان ها همیشه به دنبال محافظت از این توانمندی ارزشمند خود یعنی بینایی بوده اند و آثار آن را حتی در تاریخ و اکتشافات بشر میتوان مشاهده کرد .به عنوان مثال اسکیمو ها از قرنها پیش برای محافظت از چشم هایشان در مقابل نور آفتاب و انعکاس آن در هوای برفی عینکهایی میساختند که راحت تر ببینند .
یا در همین ایران و در اکتشافات سال 1341 در یانیق تپه (30 کیلومتری شهر تبریز) یک جسد کشف شد که روی صورت آن یک عینک ساخته شده از استخوان وجود داشت و قدمت آن به هزاره سوم قبل از میلاد میرسد و میتوان گفت قدیمی ترین عینک کشف شده در دنیاست .
عینک در اشعار فارسی نیز به کار رفته است به طوریکه قدیمی ترین اشاره را عبدالرحمن جامی در قرن 9 قمری به آن داشته :
از دو چشم من نیاید هیچ کار
از فرنگی شیشه ناکرده چهار
یا بیدل دهلوی آورده است :
کهنه مشق خط امواج سرابیم همه
عینک از آبلهٔ پای طلب باید کرد
انواع عینک
عینک بر اساس موارد مصرف شامل عینک طبی ، عینک آفتابی ، عینک ایمنی و عینک ورزشی میشود
عینک طبی
پزشک برای افرادی که دچار عیوب انکساری چشم میشوند عینک طبی تجویز میکند . این عیوب ممکن است باعث نزدیک بینی ، دوربینی یا آستیگماتیسم در فرد شود و بسته به نوع آن از عدسی همگرا ، واگرا یا استوانه ای استفاده میشود
این نوع عینکها با توجه به نوع عیب انکساری به وضوح دید افراد کمک کرده و تاری بینایی وضعف آن را برطرف میسازند بدین صورت که عدسی های به کار رفته در آن نور را به اندازه ای منحرف میسازند که بعد از ورود به چشم ، بیمار تصویر واضحی ببیند .
نمره عینک
فردی که دارای ضعف بینایی است با مراجعه به پزشک یا اپتومتریست و معاینه توسط وی به میزان عیب انکساری چشم خود پی میبرد و واحد اندازه گیری آن دیوپتر (dioptre) است . در نسخه پزشکان چشم راست با OD (ocular dexter) و چشم چپ با OS (ocular sinister) نگاشته میشود . البته در بعضی نسخ از RE (right eye) یا LE (left eye) نیز استفاده میشود .
اگر قبل از این اعداد علامت منفی (-) باشد نشاندهنده نزدیک بینی و اگر علامت مثبت (+) باشد نشاندهنده دوربینی بیمار است .
برای نشان دادن مقدار آستیگماتیسم از CYL (cylinder) به معنی استوانه استفاده میشود .
اگر چشمی دارای عیوب انکساری نباشد و اصطلاحا سالم باشد با واژه Plano نشان داده میشود .
اصطلاح PD (pupillary distance) نیز برای فاصله مردمک ها یا همان محورهای بینایی به کار برده میشود .
انواع جنس عدسی عینک
عدسی ها بر اساس جنس انواع مختلفی دارند .
عدسی های شیشه ای
در اوایل شروع تولید عینک معمولا اکثر عدسی ها شیشه ای بودند ، امروزه نیز از شیشه در تولید عدسی ها استفاده میشود اما این جنس معایبی از جمله سنگینی ، ضخامت دارند و به راحتی میشکنند و ممکن است برای چشم ها خطرآفرین باشند .
عدسی های پلاستیکی
حدودا از سال 1940 میلادی نخستین عدسی های پلاستیکی وارد این صنعت شد . این نوع عدسی ها نسبت به شیشه مقاومت بیشتری در مقابل شکستگی دارند و البته از وزن خیلی کمتری نیز برخوردارند . ضخامت این مدل کمتر از نوع شیشه ای است .
عدسی های پلی کربنات
این نوع از عدسی ها از سال 1970 میلادی تولید شدند و از مزایایی از جمله وزن کمتر ، مقاومت ضربه پذیری بیشتر برخوردارند و در عینکهای کودکان ، عینکهای ورزشی و عینکهای ایمنی استفاده میشوند .
انواع پوشش عدسی
در عدسی ها معمولا بسته به نیاز افراد پوشش های مختلفی به کار میرود که میتواند باعث افزایش کارایی آن شود
آنتی رفلکس (anti-reflective)
یک پوشش بسیار نازک که از بازتابش نور عدسی ها جلوگیری میکند و بیشتر روی لنز های پلی کربنات که بازتابش بیشتری نسبت به عدسی های شیشه ای یا پلاستیکی دارند استفاده شده و باعث دید واضح تر میشود .
پوشش ضد خش
این لایه میتواند مقاومت عدسی ها را در مقابل خش ها بالاتر ببرد و در عینک بچه گانه عمر عینک را افزایش میدهد اما حتی با وجود این لایه باز هم امکان ایجاد خش در عدسی ها وجود دارد پس سعی کنید همیشه عینک خود را در قاب استاندارد نگهداری کرده و با پارچه های میکروفیبر آن را تمیز کنید .
پوشش uv
اشعه فرابنفش یا uv یکی از پرتو های نا مرئی منتشر شده از سطح خورشید است . این اشعه در جوشکاری ها هم ساطع میشود . از این پرتو برای مقاصد بهداشتی مثل ضد عفونی تجهیزات پزشکی استفاده میشود . یکی دیگر از فواید این اشعه تولید ویتامین D در بدن انسان است به طوریکه سازمان بهداشت جهانی تا 15 دقیقه قرار گرفتن در مقابل خورشید را 2 تا 3 بار در هفته پیشنهاد میکند .
البته قرار گرفتن بیش از حد در مقابل آفتاب عوارضی هم دارد مثل پیری زود رس ، بیماری های پوستی و چشمی از این رو لایه ای روی عدسی عینکها افزوده میشود که از چشمان شما در مقابل این پرتو نامرئی محافظت مینماید و اصطلاحا uv400 نامیده میشود .
گفتنی است تمام عینکهای آفتابی لوک سنتر دارای این پوشش هستند .
عدسی فتوکرومیک (Photochromic)
این نوع عدسی ها با قرار گرفتن در مقابل خورشید به رنگ تیره در می آیند و با قرار گرفتن در جایی که نور خورشید وجود ندارد شفاف میشوند و مناسب کسانی است که قصد خرید عینک آفتابی را ندارند و یا به نور خورشید حساسیت دارند .
پوشش آینه ای یا عدسی آینه ای
این نوع پوشش از عبور نور های شدید جلوگیری کرده و به محافظت بیشتر از چشمان شما کمک میکنند . این نوع پوشش مناسب تابش های شدید در شرایط وجود برف و آب است و معمولا در ورزش هایی مثل اسکی استفاده میشود .
پوشش ضد بخار (anti fog)
یکی از مشکلاتی که افراد عینکی همیشه با آن دست به گریبانند مشکل بخار گرفتگی عدسی عینکهایشان به خصوص در فصول سرد سال است و این مشکل گاهی اوقات دردسر ساز میشود .
پوشش ضد بخار این مشکل را در عدسی ها رفع کرده و از تشکیل بخار بر روی آن ها جلوگیری میکند .